Halk arasında yüzyıllardır bilinen ve ülkemizde yaygın olarak uygulanan sünnet dünyada çeşitli ülkelerde de uygulanmaktadır. Daha çok erkek çocuklar için geçerli olmakla birlikte bazı ülkelerde kız çocukları da sünnet edilmektedir. Biz, burada sadece erkek çocuklar için geçerli olan sünneti inceleyeceğiz.
Sünnet temelde dinsel bir uygulama olarak bilinmektedir. Fakat konunun sağlıkla da yakın ilişkisi bulunmaktadır. Bir çok kişi dini inançlarında sünnetin yeri olmamasına karşın çocuklarını sünnet ettirmektedir.
Sünnetin yararı nedir?
Sünnet yapılan erkeklerde bazı enfeksiyon hastalıkları ve kanserler sünnet olmayanlara göre daha az ortaya çıkar. Sünnet olan bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu riski 20 kat azalır. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu sorunu olan çocuklara sünnet tedavi olarak önerilmektedir. Çünkü sünnet derisinin altında mikrop birikimi olmaz. Toplumumuzda sünnet, erkek çocuğun büyüdüğünün, olgunlaştığının kanıtlanması biçiminde yorumlanmakta, ona armağanlar verilerek bu olay kutlanmaktadır. Bu da sünnet olmanın çocuğa getirdiği sosyal bir faydadır.
Sünnet olmanın getirdiği ruhsal sorunlar : Bunun yanında sünnet olmanın getirdiği bazı ruhsal sorunlarda yaşanabilir. Çevreden gördüğü bazı yaklaşım şekilleri, şaka türünde yapılanlar psikolojik olarak çocuğu olumsuz etkileyebilir. Çocuk penisinin kesilip, alınacağını düşünerek ciddi korkular yaşayabilir. Sünnetin gecikmesi ise arkadaşları arasında yeterli olgunluğa erişmemiş, onlardan eksik yönü olan birisi olarak kabul edilmesi sonucuna yol açabilir.
En uygun zaman nedir? Sünnet; çocuğun ruhsal yönden zarar görmemesi için ya iki yaşından önce ya da yedi yaşından sonra yapılmalıdır. 2-7 yaş arasında çocuğun cinsel organına yönelik bir uygulama iğdiş edilme korkusuyla önemli psikolojik zararlara yol açma tehlikesini taşır.
Hangi durumlarda sünnet uygulanması sakıncalı olabilir? Eğer çocukta hipospadias denilen idrar çıkış deliğinin penisin alt kısmına açılması ya da epispadias denilen deliğin üst tarafa açılması durumu varsa, çocuğun cinsel organı çok küçükse ya da doğuştan başka bir bozukluk varsa, ileride yapılabilecek düzeltme ameliyatında sünnet derisi kullanılacağı için sünnet yapılmaması uygun olur.
Sünnet eylemi kimin tarafından yapılmalı? İdeal olan; sünnetin doktorlar özellikle çocuk cerrahi, üroloji ya da genel cerrahi uzmanlarınca yapılması önerilir. Ancak pratik uygulamadaki zorluklar ve bazı toplumsal gerçekler dikkate alınarak, sünnet konusunda eğitim ve sertifika sahibi hekim ve sağlık memurları da sünnet yapabilir. Çocuk uygulamaya itiraz edebileceği göz önünde bulundurularak genel anestezi altında yapılması daha çok önerilmektedir.
Yetkisiz kişilerce sağlık koşullarına uyulmadan yapılan sünnetlerden sonra bazı istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Enfeksiyon; gerekli temizlik şartlarının sağlanamadığı evde ya da toplu olarak açık alanda yapılan sünnetlerde daha sık görülür. Böyle durumlardan olabildiğince kaçınılmalı, gerekirse koruyucu ya da tedavi amaçlı antibiyotik kullanılmalıdır.
Sünnette ortaya çıkabilen sorunlar:
- Kanama; en sık ortaya çıkan sorundur. Özellikle yeni doğan bebeklerde pıhtılaşma bozukluğuna bağlı kanama sorunlarının gelişmesini önlemek için ilk hafta içinde sünnet yapılacaksa doğumdan hemen sonra K vitamini enjeksiyonu yapılmalıdır.
- Penis başının kesilmesi; kısmen ya da tümüyle olabilir. Kısmi kesiler daha kolay düzeltilebilir, ancak tam kesilerde önemli sorunlar yaşanabilir.
- Nekroz; koter denilen elektrikli aletlerle yapılan sünnetlerden sonra yara iyileşmesi gecikebilir ya da deride nekroz (çürüme) olabilir.
- Üretral fistül; sünnet sırasında cinsel organın içinde bulunan idrar yolunun yaralanmasıdır. Cerrahi olarak düzeltilmesi gerekir.
- Sünnetten sonra yapılan bandajın çok sıkı olması; mesanede idrar birikmesine, idrar yolu enfeksiyonuna ve böbrek hastalıklarına yol açabilir.
- Sünnet derisinin yetersiz kesilmesi; bu durumda sünnet ile amaçlanan görünüm sağlanamaz.
- Sünnet derisinin fazla kesilmesi; bu durumda dikilen deri parçaları gerileceğinden dikişler atabilir, iyileşme gecikir, yara izi gelişir.