Orta kulakta sıvı toplanması, çocuklarda sık rastlanan bir durumdur ve genellikle östaki tüpünün yetersiz çalışmasına ve orta kulak iltihaplarına (otitis media) bağlıdır. Altı ay ile 6 yaş arasındaki çocukların çoğu, bir veya birkaç kere orta kulak iltihabı geçirir. Daha büyük çocuklarda orta kulak iltihabı geçirme olasılığı daha düşüktür. Eğer orta kulak iltihabı tedavi edilmezse, çocuğunuzda kalıcı işitme kaybı gelişebilir.
Otitis media ve Orta kulakta sıvı toplanması nedir? Otitis media orta kulak boşluğunun iltihabıdır. Orta kulak, kulak zarının hemen arkasında bulunan havayla dolu bir boşluktur. Kulak zarı titreştiğinde, orta kulaktaki küçük kemikçikler de titreşirler ve sesin iç kulağa, buradan da sinirler yoluyla beyine iletilmesi sağlanır. Burnun gerisindeki geniz bölgesi ile orta kulak arasında bulunan ve “östaki tüpü” adı verilen küçük bir tüp, dış ortam ile orta kulağın basıncının aynı olmasını sağlar. Esneme veya yutkunma sırasında bazen kulağınızdan gelen sesler, östaki tüpünün o anda orta kulağa hava taşımasına bağlıdır.
Bakteri ve virüs cinsi mikroplar, östaki tüpü yoluyla orta kulağa ulaşabilirler. Bunun sonucunda orta kulakta iltihap sıvısı toplanır. Orta kulak iltihabı tedavi edilmediğinde veya tekrarlayan iltihaplanmalar olduğunda orta kulaktaki sıvı birikimi sürekli hale gelebilir.
Çocuklarda östaki tüpü fonksiyonu, erişkinlerde olduğundan daha yavaş ve daha yetersizdir. Östaki tüplerinin bu yetersiz fonksiyonu, çocuklarda tüplerin burun gerisindeki açıklıklarına yakın olan geniz etinin iltihaplanmalarında daha da bozulur. Allerji ve sinüzitler de bazen östaki tüpü fonksiyonunun bozulmasına neden olurlar. Bu faktörler, östaki tüplerinin orta kulağa yeterince hava götürememesine neden olur. Bu durumun sürekli olması halinde orta kulaktaki hava hücreler tarafından kullanılır ve havanın yerini bir tür sıvı alır. Orta kulak sıvısı tek başına kulağa zarar vermez; ancak sıvı varlığında işitmede azalma olur ve orta kulakta mikropların üremesi, dolayısıyla da yeni orta kulak iltihaplarının gelişmesi kolaylaşır.
Otitis media’nın belirtileri nelerdir? Çok küçük çocuklar nerelerinin ağrıdığını, dolayısıyla kulak ağrısını da tam ifade edemeyebilirler. Orta kulak iltihaplarının çoğu, çocuğun son 10 gün içinde geçirdiği bir soğuk algınlığını takiben gelişir.
Çocuğunuzda aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı varsa orta kulak iltihabından şüphelenmeniz gerekir:
sürekli kulaklarını çekiştirmesi ve kaşıması huzursuzluk iştah azalması ve uyku düzeninde değişiklik kulak akıntısı işitme güçlüğü ateş Çocuğunzda orta kulak iltihabından şüpheleniyorsanız doktorunuza başvurunuz. Doktorunuz çocuğunuzun kulağına otoskop adı verilen ışıklı bir aletle bakacak ve gerekiyorsa timpanometri adı verilen bir işitme testi isteyecektir. Eğer çocuğunuzun kulağında iltihaplanma tespit edilirse tedaviye hemen başlanacaktır. Eğer iltihaplanma görülmüyorsa ve çocuğunuzda işitme kaybı varsa, bu durumda doktorunuz işitme kaybının diğer nedenlerini araştırmaya başlayacaktır.
Otitis media’nın tedavisi – Ameliyat ne zaman gerekir? Son yıllarda birçok çocuğa kulak tüpü takıldığını duymuşsunuzdur; ancak cerrahi tedavi, otitis media’da ilk tercih edilen tedavi yöntemi değildir. Bakterilerin neden olduğu orta kulak iltihaplarında antibiyotik tedavisi çoğu zaman başarılıdır. “Dekonjestan” adı verilen ve soğuk algınlıklarında kullanılan ilaçlar da, orta kulak sıvısının toplandığı durumlarda östaki tüpünü açmak ve sıvının buradan boşalmasını sağlamak amacıyla sık olarak kullanılırlar. İlaç tedavisiyle orta kulak iltihabı ve orta kulak sıvısı düzelebilir; ancak, östaki tüpünün yetersiz fonksiyonu nedeniyle yeni bir soğuk algınlığında orta kulakta tekrar iltihaplanma veya sıvı toplanması görülebilir.
Eğer çocuğunuzun orta kulak iltihabı antibiyotik ve dekonjestanlarla tedaviye cevap vermezse, ya da kulaktaki sıvı birikimi sürekli hale gelirse doktorunuz orta kulaktaki sıvıyı uzaklaştırmak için cerrahi tedavi önerebilir.
Ameliyatta kulak zarına küçük bir tüp yerleştirilir ve orada bırakılarak orta kulağa tüp yoluyla hava gitmesi sağlanır. Kulak tüpleri, yerleştirildikten sonra genellikle tekrar orta kulak iltihabı gelişmesini önlerler.
Kulak tüpü ameliyatı sırasında neler olur? Eğer ameliyatın ne olduğunu anlayabilecek yaşta ise, çocuğunuza onu nelerin beklediğini anlatarak kendini ameliyata hazırlamasına yardımcı olabilirsiniz.
Kulak tüpü ameliyatında :
çocuğunuz, genel anestezi verilerek uyutulacaktır. Bu, ameliyatın bir ameliyathanede yapılacağı ve çocuğunuzun ameliyat sırasında bir anestezi uzmanı tarafından izleneceği anlamını taşır. çocuğunuz yaklaşık 15 dakika süreyle uyuyacaktır cerrah, kulak zarına kulak yolundan müdahale edecektir. Kulak tüpü takılması için deride bir kesi yapılmasına gerek yoktur. cerrah, kulak zarında yaklaşık 2 mm çapında küçük bir delik açacak ve orta kulaktaki sıvıyı buradan boşaltacaktır. cerrah, kulak zarında açılan deliğe 1-2 mm çaplı küçük bir plastik veya metal tüp yerleştirecektir.
Çocuğunuz uyanma odasında ayılacaktır. Solunum güçlüğü veya kanama belirtisi olması halinde tekrar ameliyathaneye alınması gerekebilir. Genellikle hastanede toplam kalış süresi, aynı anda geniz eti veya bademcik ameliyatı yapılmamışsa birkaç saatten uzun değildir.
Kulak tüpü ameliyatından sonra çocuğuma özel bir bakım gerekecek mi? Kulak tüpleri, orta kulağa hava gitmesini sağlayarak genellikle tekrarlayan orta kulak iltihaplarını önlerler. Bununla birlikte, kulak tüpü takıldıktan sonra kulak yolundan orta kulağa su girmesi ihtimali ortaya çıkar. Bu durumda, sudaki bakteri ve virüs cinsi mikropların orta kulakta iltihaba neden olması mümkündür. Bu nedenle, kulak tüpü takıldıktan sonra suyla ilişkili her türlü faaliyette (yüzme, banyo, duş, vs.) çocuğunuzun kulak yolunu tıkamanız gerekir. Doktorunuz kulak tıkacını nasıl hazırlayacağınızı veya ne tür bir tıkaç temin etmeniz gerektiğini size açıklayacaktır.
Kulak tüpü, kulak zarında genellikle 6-12 ay süreyle kalır; daha sonra kendiliğinden kulak yoluna düşer ve kulak zarında tüpün takıldığı delik kendiliğinden kapanır. Tüp, kulak kanalından dışarı çıkmaz; bu nedenle tüpün kulak zarından düşüp düşmediğini görmeniz mümkün değildir. Tüpün kontrolunu belli aralıklarla doktorunuz yapacaktır.
Eğer tüp kendiliğinden düşmezse, doktorunuz 12 ay ile 3 yıl arasındaki bir sürede tüpün alınması gerektiğini bildirecektir. Kulak tüpleri, orta kulak iltihaplarının önlenmesinde oldukça etkili olmakla birlikte, tek bir uygulama kesin tedavi için yeterli olmayabilir. Tüpler ancak yerinde kaldıkları süre içinde yarar sağlarlar; tüp düştükten sonra iltihabın tekrarlaması halinde tüpün yeniden takılması gerekebilir.